در روزهایی که هنوز پای شیرینی‌های مربایی و نارگیلی و دانمارکی به میزهای پذیرایی باز نشده بود، باقلوا، مسقطی، راحت‌الحلقوم و سوهان پای ثابت تشریفات عید به حساب می‌آمدند؛ شیرینی‌های سنتی‌ای که عمر بعضی از آنها تا زمان قاجار می‌رسد و هنوز هم گاهی در حاشیه پذیرایی نوروزی جایی برای خودشان دست و پا می‌کنند.

قدیم؛ وقتی خبری از شکلات‌های رنگارنگ نوروزی نبود، سفره هفت‌سین با ظرف نقل تزئین می‌شد. نقل‌های بادامی، بیدمشک، هل‌دار و... که عموما سوغات تبریز و اردبیل و خراسان بودند و این‌طور که جعفر شهری در طهران قدیم می‌نویسد اولین وسیله پذیرایی از مهمان‌های نوروزی به حساب می‌آمدند: «قبل از همه نقل و قرص‌های (آبنبات‌های سنتی) رنگارنگ مخلوط تعارف می‌کردند و بعد از آن آجیل و شیرینی‌های درختی مانند کشمش سبز و توت و انجیر خشک و...» و بعد از آن نوبت به شیرینی‌های خانگی و بازاری مثل نان‌برنجی و کلوچه و راحت‌الحلقوم و نان بادامی و... می‌رسید. تمام این تشریفات هم در بهترین اتاق خانه صورت می‌گرفت که از قبل برای پذیرایی نوروزی آماده شده بود و به روایت جعفر شهری: «وسایل پذیرایی و تشریفات عید عبارت بود از آماده ساختن بهترین اتاق‌ها از قبیل سه دری و پنج دری و اروسی و تالار که اعیان و رجال با مبل و صندلی و میز و عسلی، و طبقات پایین‌تر به نسبت وسع با قالی و قالیچه و گلیم و جاجیم و پتو و تشکچه‌های رویه سفید کشیده و پشتی‌هایی که در اطراف اتاق گسترده و می‌نهادند زینت می‌کردند.»

با این حال، نقل‌ها نه فقط در مراسم نوروز، که در جشن‌های عروسی یا مراسم آشتی کنان هم کاربرد زیادی داشتند. تولید نقل در گذشته کار بسیار سختی بود. زنان اهل ارومیه، در زمین‌های اطراف بادام می‌کاشتند و بعد از برداشت، در فصل بهار آینده با گل‌های بیدمشک درون کیسه‌هایی قرار می‌دادند. آنها این ترکیب را آنقدر هم می‌زدند تا خلال بادام سفید کاملا گرده را جذب کند و به رنگ زرد دربیاید و عطر و طعم بیدمشک را بدهد. بعد چند نفر گارگر این ترکیب را با شیره غلیظ و داغ قطره قطره می‌پوشاندند و به این ترتیب نقل‌ها آماده می‌شدند.

حلوایی که جهانی شد                                         

در نوروز قدیم، سوهان یک شیرینی نوروزی به حساب می‌آمد. شیرینی‌ای که البته هنوز هم در خانواده‌های سنتی جزئی از بساط پذیرایی عید به حساب می‌آید. سوهان براى اولین بار در قم پخته شد و این طور که سوهانى هاى قدیمى قم می‌گویند، عمر آن به دوره قاجار می‌رسد. گفته می‌شود تا پیش از آن که یکی از درباریان حکومت مظفرالدین شاه نام سوهان را روی این شیرینی بگذارد، سوهان یک حلوای بسیار مغذی قمی به حساب می‌آمده است. اما فرستاده مظفرالدین شاه وقتی اولین بار این شیرینی را می‌خورد، در توصیف آن می‌گوید که مثل سوهان کامش را جلا داده است. از این به بعد این حلوا سوهان نام می‌گیرد.

اما سوهان اولین بار چطور به دربار راه پیدا کرد؟ باز هم نقل مى کنند که در دوره قاجار، یعنی حدود سال‌های 1285 شمسى وقتی قرار شده صحن عقیق حرم حضرت معصومه(س) افتتاح شود، مظفرالدین شاه که آن زمان پادشاه ایران بود، رئیس ایل قاجار را به قم مى فرستد. کسبه و بازاریان قم هم به استقبال او می‌روند و هر کدام با خود تحفه و هدیه اى مى برد که یکى از آن هدایا، حلواى قمى بوده است. این حلوا را که از آرد گندم، مالت، شکر و روغن تهیه می‌شود صنف عطار تقدیم کرده بودند.

رئیس ایل قاجار هنگام بازگشت به تهران مى گوید: «آن حلوا، چون سوهان دل مرا سیقل داد و غذایم را هضم کرد، از این بدهید تا براى اعلیحضرت ببرم.» به این ترتیب هم نام حلوای قمی به سوهان تغییر می‌کند و هم سوهان از قم تا تهران و از آنجا کم کم به دیگر نقاط ایران می‌رود. حالا در قم حدود 700 کارگاه سوهان پزی فعال هستند که به طور میانگین 25تن سوهان تولید می‌کنند و 20 تن آن به خارج از کشور صادر می‌شود.

 
از مسقط تا شیراز

مسقطی بیشتر یک دسر ایرانی به حساب می‌آید اما در سفره نوروزی ایرانی ها، به خصوص در جنوب کشور جاپای قرص و محکمی دارد. مسقطی که با نشاسته و زعفران و مغز پسته درست می‌شود، شیرینی شیراز به حساب می‌آید اما نجف دریابندری در کتاب مستطاب آشپزی می‌نویسد: «مسقطی در گذشته در سبدهای کوچک برگ خرما از بندر مسقط به سواحل ایرانی خلیج فارس می‌آمد و سپس در بندرعباس و لنگه و میناب و بوشهر نظیر آن ساخته می‌شد و هنوز هم می‌شود.»

شهددارهای تبریزی و مغزدارهای اصفهانی

باقلوا هم یکی دیگر از بازمانده‌های پذیرایی قدیمی است که اگرچه اصلیت ایرانی ندارد اما خیلی خوب جای خودش را در نوروز باز کرده است. اصلیت باقلوا به ترکیه و کشورهای آسیای میانه برمی گردد اما در ایران، تبریز و یزد و قزوین، معروف ترین باقلواهای کشور را دارند. باقلواهای تبریزی پرشهدتر از باقلواهای یزد و قزوین هستند و در مناطق مرکزی ایران مثل اصفهان هم باقلوا کم شیرین اما پرمغز تهیه می‌شود. باقلوا البته به بعضی از کشورهای عربی مثل لبنان و سوریه هم رفته و تا روسیه و یونان و قبرس هم رسیده است. اما معروف ترین باقلواپزی‌های دنیا را در ترکیه و باکو باید پیدا کنید.

نان برنجی؛ میراث پدران

سوغات شیرین کرمانشاهی‌ها یکی دیگر از شیرینی‌های پرطرفدار نوروزی است که اگرچه این روزها جایش را به شیرینی‌های جدیدتر داده اما به خاطر ماندگاری بالایی که دارد از قدیم برای پذیرایی دو هفته ای نوروز مورد استفاده قرار می‌گرفت. سابقه پخت نان برنجی را به دوره قاجار نسبت می‌دهند و حداقل 150 سال سن برای این شیرینی در نظر می‌گیرند. شاید به دلیل همین قدمت و محبوبیت هم بود که یک ماه قبل در هفتمین اجلاس سراسری شورای سیاستگذاری ثبت آثار معنوی کشور که در شهر شاهرود برگزار شد، نان برنجی به عنوان یک میراث ملی به ثبت رسید.

شیرینی سختی که راحت می‌بلعید

اما اگر یک شیرینی باشد که از سال‌ها قبل تا به حال همچنان در پذیرایی نوروزی طرفدار دارد، باسلوق است. باسلوق یا همان راحت الحلقوم سوغات مراغه و ملایر و اراک است و با شیره انگور، نشاسته، مغز بادام یا مغز هسته? شیرین زردآلو و ادویه آن را آماده می‌کنند. جالب است بدانید راحت الحلقوم با همه راحتی اش در خوردن، روش تهیه دشواری دارد. فرآیند آماده کردن این شیرینی حدود سه ماه طول می‌کشد و در مراغه معمولا آن را اواسط آذرماه تهیه می‌کنند تا در حدود عید نوروز آماده مصرف شود.

برای تهیه باسلوق باید مغز بادام یا هسته زردآلو را در آب جوش خیس کنند و پوست آن را بگیرند. سپس در نخ‌های مخصوصی بچینند و آویزان کنند تا خشک شوند. بعد از آن نوبت به ترکیب شکر و نشاسته می‌رسد و بعد هم به نخ کشیدن باسلوق ها. بعد از یک ماه که باسلوق‌ها آویزان بودند، آن‌ها را پایین آورده در جعبه‌های چوبی می‌چینند و جعبه‌ها را در محل نرم و مرطوبی قرار می‌دهند تا شکرک بیاورد و آماده استفاده شود.

گز، شیرینی 450ساله

گز سابقه ای 450ساله دارد و از گیاهی به نام گزانگبین تهیه می شود که در اطراف اصفهان و خوانسار می روید. طبق گفته ها گز از زمان صفویه و همزمان با شکوفا شدن مجدد هنر و فرهنگ ایرانی در اصفهان به وجود آمده است. البته در این زمینه حدس و گمان ها فراوان است ولی متاسفانه تحقیقات مناسبی در مورد ریشه آن نشده.

درباره تاریخچه گز گفته می شود که در زمان های دور کشاورزانی که خشخاش کشت می کردند، موقع جمع آوری محصول دچار سردی، سستی و عرق ریزی شدیدی می شدند و به همین دلیل به فکر افتادند که نوعی شیرینی با نام حلوا چوبه بپزند. حلوا چوبه ارزان و در دسترس بود و از شکر و سفیده تخم مرغ درست می کردند. کم کم حلوا چوبه تکامل پیدا کرد و به گز تبدیل شد.

این شیرینی اگرچه با نام اصفهان عجین شده اما در استان های چهار محال و بختیاری، یزد و فارس هم تهیه می شود. گز اصفهان و گز چهار محال و بختیاری که در بلداجی شهرکرد تولید می شوند مرغوب‌ترین انواع گز هستند. گفته می شود گز در دوره آقامحمد خان قاجار به کشورهای دیگر صادر می شد و معمولا یکی از شیرینی هایی بود که به عنوان پیشکش به پادشاهان کشورهای دیگر هدیه داده می شد.

منبع : سایت آفتاب دل

آداب عید نوروز چون اعیاد اسلامی، از آداب و رسومی خاص اسلامی برخوردار است و علاوه بر آن، برخی آداب و رسوم نیکو نیز در ایام نوروز در میان مردم ایران زمین، دیده می شود، در ادامه به برخی از این آداب و رسوم اشاره می کنیم:

? نماز عید
یکی از آداب عید نوروز خواندن نماز عید است.شیخ طوسی(ره) فرموده است: نماز ظهر و عصر روز نوروز را که خواندی چهار رکعت نماز با دو سلام (دو رکعت دو رکعت) می خوانی رکعت اول پس از حمد ده بار سوره «قدر» رکعت دوم پس از حمد ده بار سوره «کافرون» رکعت سوم پس از حمد ده بار سوره «توحید» رکعت چهارم پس از حمد ده بار سوره «ناس» و «فلق» (معوذتین). و در پایان نماز سجده شکر بجاآور و در آن دعاکن تا خداوند گناهان 50 ساله ات را ببخشد.

?نظافت و لباس تمیز
یکی دیگر از آداب عید نوروز پوشیدن لباس نو و تمیز است. ادامه مطلب...

نوروز 92 را شاد شاد با کوله باری از خاطرات به یاد ماندنی در خطه ی سر سبز کردستان سپری کنیم .

استان کردستان یک استان کرد نشین در غرب ایران است که مردم آن به زبان زیبای کردی تکلم می کنند و دین مردم کردستان اسلام و اکثریت آنان پیرو مذهب تسنن و شافعی  می باشند ، بیشتر مردمان آن به شیوه ی سنتی زندگی می کنند و سنندج ( سنه دژ) مرکز استان کردستان است . اقلیم کردستان کوهستانی و با آب و هوای نسبتاٌ سرد و معتدل که پوشیده از کوه های بلند و زیبا است .

سفر به کردستان می تواند خاطره های به یاد ماندنی را در دفتر خاطرات ذهنمان بر جای بگذارد این اقلیم دارای جاذبه های گردشگری زیبایی است که هر ساله گردشگران خارجی و داخلی بسیاری را به خود جذب می کند .

پوشش جنگلی ( جنگل های بلوط) ، آبشارها و رودخانه ها و چشمه های خروشان و کوه های سر به فلک کشیده و طبیعت بکر و متنوع این سرزمین و اماکن تاریخی و صنایع دستی و گیوه و گلیم و ... این استان در واقع جذابیت های چشم نوازی را برای این استان رقم زده است .

موسیقی و رقص کردی خاص این منطقه و از ویژگی های فرهنگی قوم کرد برای بسیاری از میهمانان و گردشگران بسیار جالب و جذب کننده و طرب انگیز است . داشتن آگاهی لازم از تمامی این اماکن تاریخی و طبیعی در واقع باعث استفاده بهینه از لحظات سفر به استان کردستان می شود .

سنندج ( سنه دژ) مرکز استان کردستان ، شهری کوهستانی که همچون سینه ریزی بر دامن آبیدر سرافراز می درخشد ، این شهر دارای اماکن تاریخی و جاذبه های گردشگری بسیار زیادی است از جمله : مسجد جامع سنندج که در ضلع شمالی خیابان امام خمینی واقع شده است و مربوط به آثار به جا مانده از دوره ی قاجاریه است .

مجموعه ی پارک تفریحی آبیدر که بر دامنه ی کوه آبیدر واقع شده و باغ بزرگ امیریه و بزرگترین سینمای روباز تابستانی کشور در این باغ جای گرفته است .

بازار سنندج که در دو طرف خیابان انقلاب واقع شده و در زمان حکومت اردلان ساخته شده است.

عمارت آصف یا خانه ی کرد که در خیابان امام خمینی سنندج واقع شده است و بزرگترین موزه ی مردم شناسی شهر سنندج محسوب می شود و حمام داخل آن زیباترین حمام خصوصی می باشد و بنای اولیه ی این عمارت در دوره ی صفویه ایجاد و در دوره ی قاجار و پهلوی تکمیل شده است .

عمارت خسروآباد، این عمارت در بلوار خسروآباد(شبلی سنندج) قرار دارد و در نوع خود بی نظیر و مرکز حکومت اردلان بوده است .

عمارت وکیل ، این عمارت در خیابان کشاورز سنندج واقع شده است و بخشی از این عمارت متعلق به دوران زندیه و بخش دیگر آن مربوط به دوره ی قاجار است .

امامزاده پیر عمر ، در ضلع جنوبی خیابان امام خمینی (ره) واقع شده و تاریخ ساخت آن به سال 1046 ه . ق می باشد و این امامزاده را پسر بلافصل حضرت علی (ع) می دانند .

امامزاده هاجر خاتون ، واقع در خیابان صلاح الدین ایوبی در محله سر تپوله ی سنندج است و خواهر امام رضا (ع) می باشد که در سفر آن امام بزرگوار به خراسان در کردستان رحلت نموده است .

امامزاده پیر محمد ، این بقعه در میدان نبوت سنندج و در بالای تپه ای که قبرستان قدیمی شهر است واقع شده است .

دریاچه  سد وحدت ، در 20 کیلومتری شهر سنندج در مسیر جاده ی سقز واقع شده است .

البته سنندج اماکن تاریخی و طبیعی دیگری دارد که با سفر به این استان شاهد آن خواهیم بود.

دیگر دیدنی های جذاب استان کردستان برای گردشگران و میهمانان مسافر شامل :

 قرآن نگل متعلق به روستای نگل ، که در 65 کیلومتری غرب سنندج به مریوان در داخل مسجد این روستا و از آثار کهن باقی مانده است .

قلعه ی باستانی زیویه در 55 کیلومتری جنوب شرقی سقز روی تپه ی نسبتاٌ مرتفع که مربوط به هزاره ی اول قبل از میلاد است .

شهر مرزی بانه با طبیعتی کوهستانی و زیبا و دارای بازارهای مرزی که هر ساله افراد و گردشگران بسیاری را به خود جذب می کند .

روستای نجنه که روستایی است از توابع شهر بانه که دارای پرورشگاه ماهی قزل آلا بوده و مانند تکه ای از بهشت سر سبز و زیبا و پرآب می باشد .

قلعه ی باستانی قم چغای در 45 کیلومتری بیجار است و مربوط به سده های 8 و 9 قبل از میلاد می باشد .

منطقه ی اورامان تخت در جنوب شررقی شهر مریوان قرار دارد و از مناطق بسیار زیبای کردستان است و روستای واقع در آن معروف به هزار ماسوله است .

دریاچه ی زریوار در 3 کیلومتری شمال باختری مریوان و از بهترین جاذبه های گردشگری استان کردستان می باشد .

روستای پالنگان در 47 کیلومتری شمال غرب این شهر قرار دارد و دارای معماری زیبا در  دل کوه می باشد .

غار باستانی کرفتو در فاصله ی 60 کیلومتری از شهر دیواندره واقع شده است و غاری طبیعی و آهکی و دارای معماری صخره ای می باشد .

کتیبه ی تنگی ور در 45 کیلومتری شمال غربی کامیاران و بین روستای تنگی ور و زیویه روی صخره ای در دره ای  تنگ است که کتیبه ای به خط میخی و زبان آشوری حجازی بر آن نوشته شده است .

چهل چشمه از کوه های مرتفع و برف گیر و دارای چشمه سارهای بسیار است که در منطقه ی خور خوره ی دیواندره واقع شده است .

چشمه ی باباگر گر در 18 کیلومتری شمال شرقی شهرستان قروه است و دارای چشمه ای همیشه جوشان است و رنگ آن به دلیل گوگردی بودن گاهی مایل به سرخ و گاهی مایل به زرد است .

سراب وینسار ، از چشمه های قدیمی قروه که آب آن بسیار گوارا و عالی بوده و در داخل روستای وینسار قرار دارد و در خود بخش جنوبی شهر قروه سرابی طبیعی قرار دارد که از تفرجگاه های مردم منطقه است .

آبشار کویله مریوان ، از مکان های ویژه ی دیدنی در مسیر جاده ی مریوان به سقز است و در فصل بهار بسیار زیبا و سرسبز می شود .

چشمه ی آب تلخ پیر صالح   در روستای قشلاق بیجار قرار دارد و آب آن برای درمان بیماری های رماتیسمی بسیار مفید است .

چشمه ی کواز که در 50 کیلومتری شمال غربی کامیاران واقع شده است و دارای آبی گوگردی که برای درمان بیماری های مجاری تنفسی و رماتیسمی و بیماری های جلدی ( پوستی) مفید می باشد .

البته در این مطالب ما اهم جاذبه های گردشگری کردستان را ذکر نمودیم و این سرزمین گفتنی هایی بیش از این دارد که در این مجال نمی گنجد و امیدواریم با سفری خوش به اقلیم کردستان خاطره ای دل انگیز و به یاد ماندنی ای را برای خود رقم بزنید.

بانی چاو

منبع : سایت آفتاب دل (aftabedel.ir )

 شاید باور نکنید اما آبگوشت در کنار همه نام‌ها و نامداران فرهنگ ایرانی، در دایره‌المعارف‌های تخصصی بدل به مدخلی مفصل شده اما در منوی هیچ یک از رستوران‌های تهران آبگوشت نیست! برای خوردن آبگوشت باید به خانه، چایخانه، قهوه‌خانه یا دیزی‌سرایی رفت. آن هم فقط سر ظهر، نه قبل و نه بعد از آن. از قدیم دکان‌هایی هستند که به طور تخصصی هر کدام یک خوراک بیشتر نمی‌پزند؛ حلیمی، کبابی، چلویی، جگرکی، کله‌پزی و بریانی. اما باز هیچ یک از این خوراک‌های اصیل و محبوب ایرانی، جز چلوکباب‌ها، در منوی رستوران‌های ایران جایی ندارند! و به همین خاطر است که در کتابچه‌های راهنمای ایرانگردی برای خارجیان هم فقط فرق پلو و چلو و شرح انواع کباب‌ها آمده است. هر جای دیگر جهان که بود، این تنوع خوراکی را جاذبه‌ای سیاحتی می‌کردند و دست‌کم در منوهای وطنی جایی به آن می‌دادند.

آبگوشت به هزار و یک دلیل از خوراک‌های کهن ایرانیان است. یکی از این دلایل، شیوه کوچی و عشایری زندگی نیاکان ایران، برپایه فرهنگ دامپروری است. ایرانیان حتی هنگامی که شهرهای کهنی همچون همدان و شوش و پارسه را ساخته بودند، به معنی واقعی یکجا‌نشین نشده بودند و باز شاهان و درباریان، همانند مردمان در راه این شهرها ییلاق و قشلاق می‌کردند. این جا‌به‌جایی فصلی، حتی تا چند دهه پیش، میان قشلاق تهران و ییلاق شمیران هم، برای بعضی خانواده‌های متمول، متداول بود. پس گمان نکنید که زندگی کوچی با پایتخت 200ساله اخیر ایران نسبتی ندارد. ادامه مطلب...

همه می دانیم که کشیدن سیگار و قرار گرفتن بیش از حد در برابر نور خورشید می توانند موجب ابتلا به سرطان گردند، اما برخی شیوه های زندگی نیز خطر ابتلا به این بیماری را افزایش می دهند.

تغییرات DNA سلول موجب ایجاد سرطان می شود.

 
برخی از این تغییرات ممکن است از طریق والدین و نقص ژنتیکی بوجود بیایند و برخی دیگر توسط عوامل محیطی ایجاد می شوند.

عواملی که باعث ایجاد سرطان می شوند را سرطان‌زا می خوانند.

 
برخی از این مواد سرطان‌زا تاثیر مستقیمی بر DNA ندارند و سلول ها با سرعت زیادتری از حد طبیعی، تقسیم می شوند و در راه های دیگر، سرطان را ایجاد می کنند.

 
در این مطلب، 5 عامل سرطان‌زا را برایتان بیان می کنیم.

1- الکل ادامه مطلب...